W dobie powszechnego dostępu do internetu i błyskawicznego krążenia informacji wielu z nas zadaje sobie pytanie: czy da się całkowicie zniknąć z sieci? Jeśli chciałbyś usunąć niechciane dane na swój temat – prywatne zdjęcia, przestarzałe informacje czy kompromitujące wpisy – warto dowiedzieć się, czym jest prawo do bycia zapomnianym i jak skutecznie z niego skorzystać.
Czym jest prawo do bycia zapomnianym?
Prawo do bycia zapomnianym to koncepcja prawna, która pozwala każdemu z nas zażądać usunięcia swoich danych osobowych z wyników wyszukiwania oraz stron internetowych. Nie chodzi tu jedynie o prywatność, ale o możliwość odzyskania kontroli nad informacjami o sobie, które mają negatywny wpływ na życie osobiste lub zawodowe.
Geneza tego prawa
Idea prawa do bycia zapomnianym została ugruntowana w 2014 roku na mocy wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Sprawa dotyczyła hiszpańskiego obywatela, który chciał usunięcia przestarzałych informacji o swoich długach. Od tego czasu obywatele Unii Europejskiej oficjalnie mogą składać wnioski o usunięcie danych.
Od 2018 roku prawo to ugruntowane jest również w przepisach RODO (Ogólne Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych), które jasno określa sytuacje, w których można żądać usunięcia danych.
W jakich sytuacjach można skorzystać z prawa do bycia zapomnianym?
Nie każda sytuacja uprawnia do skorzystania z tego prawa. Podstawą jest brak istotnego uzasadnienia do dalszego przechowywania danych.
Najczęstsze przypadki, w których możesz skorzystać z prawa do bycia zapomnianym, to:
- dane nie są już potrzebne do celów, w których zostały zebrane;
- wycofujesz wcześniej wyrażoną zgodę na przetwarzanie danych;
- dane były przetwarzane niezgodnie z prawem;
- dane dotyczą dziecka i zostały zebrane podczas oferowania usług cyfrowych;
- dane szkodzą Twojemu wizerunkowi i nie są już aktualne (np. informacje o dawnym wyroku, który został zatarł).
Warto pamiętać, że nie zawsze Twoje żądanie zostanie uwzględnione. Jeśli dane są np. ważne dla interesu publicznego, prawa do informacji lub są związane z działalnością zawodową osób publicznych – mogą zostać pozostawione w sieci.
Co można usunąć z internetu?
Zakres danych, które można usunąć, zależy nie tylko od rodzaju informacji, ale również od miejsca, w którym zostały opublikowane.
Do najczęstszych typów danych, które możesz próbować usunąć, należą:
- stare zdjęcia i filmy, które krążą po mediach społecznościowych,
- komentarze, opinie i nieprawdziwe informacje publikowane przez osoby trzecie,
- dane osobowe w serwisach rekrutacyjnych lub ogłoszeniowych,
- nieaktualne informacje z agregatorów danych (np. katalogi firm, bazy numerów),
- wyniki wyszukiwania zawierające Twoje imię i nazwisko prowadzące do kompromitujących treści.
Usunięcie danych może wymagać kontaktu z różnymi podmiotami – właścicielami stron internetowych, administratorami serwisów oraz wyszukiwarkami.
Jak usunąć dane osobowe z internetu – krok po kroku
Zanim zaczniesz działać, warto przeprowadzić szczegółową analizę – gdzie dokładnie znajdują się Twoje dane, jaki mają charakter i kto je opublikował. Oto praktyczny przewodnik, który krok po kroku przeprowadzi Cię przez proces usuwania informacji.
1. Zidentyfikuj źródła informacji
Najpierw wpisz swoje imię i nazwisko w wyszukiwarce i sprawdź, jakie dane są publicznie dostępne. Przejrzyj:
- wyniki wyszukiwania (teksty, grafiki, filmy),
- portale społecznościowe, które prowadzisz bądź uczestniczysz jako użytkownik,
- strony z ogłoszeniami, forum internetowe, komentarze pod artykułami.
Zrób zrzuty ekranu i zanotuj adresy URL, pod którymi znajdują się dane, które chcesz usunąć.
2. Skontaktuj się z właścicielem strony
Najprostszym rozwiązaniem jest bezpośredni kontakt z administratorem strony, na której znajdują się Twoje dane. Napisz uprzejme i rzeczowe zgłoszenie, wskazując:
- które dane dotyczące Ciebie mają zostać usunięte,
- dlaczego żądasz ich usunięcia (np. brak aktualności, naruszenie prywatności),
- na jakiej podstawie prawnej opierasz się (np. RODO, prawo do bycia zapomnianym).
Pamiętaj – właściciel strony nie zawsze musi się zgodzić. Jeśli odmówi, możesz skorzystać z dalszych kroków.
3. Zgłoś się do wyszukiwarki z prośbą o usunięcie linków
Jeśli informacje pozostają dostępne w wynikach wyszukiwania – nawet po usunięciu ze strony źródłowej – możesz poprosić o ich usunięcie z indeksu wyszukiwarki.
W tym celu wypełnij specjalny formularz dostępny w centrum pomocy danej wyszukiwarki. Będziesz musiał:
- podać adresy stron, które chcesz usunąć z wyników,
- wskazać, które dane osobowe są naruszane,
- uzasadnić swój wniosek.
Jeśli zgłoszenie zostanie rozpatrzone pozytywnie, dane przestaną być widoczne w wynikach wyszukiwania – choć fizycznie mogą pozostać na stronie źródłowej.
4. Skorzystaj z pomocy instytucji nadzorczych
Gdy wcześniejsze kroki zawiodą lub właściciel serwisu odmawia usunięcia danych, możesz złożyć skargę do krajowego organu nadzorczego ds. ochrony danych osobowych.
W Polsce takim organem jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO). W skardze należy jasno opisać sytuację oraz dołączyć kopie korespondencji i odpowiedzi (np. odmowy usunięcia danych).
Organ nadzorczy może nakazać usunięcie danych, ukarać administratora lub skierować sprawę do sądu.
Jakie trudności mogą się pojawić?
Proces usuwania danych z internetu może być czasochłonny i nie zawsze skuteczny. Poniżej kilka typowych problemów, z którymi warto się liczyć:
- Brak odpowiedzi od administratorów stron – wiele witryn nie ma przejrzystych polityk kontaktu lub posiadają właścicieli poza UE.
- Powielanie treści – dane mogły zostać skopiowane do innych serwisów, co zwiększa liczbę miejsc, z których trzeba je usuwać.
- Brak podstawy do usunięcia – treści mogą być uznane za prawdziwe, istotne społecznie lub zgodne z interesem publicznym.
- Wolne procedury – rozpatrzenie zgłoszeń przez wyszukiwarki lub urzędy może trwać tygodniami, a nawet miesiącami.
Dlatego istotne jest, aby działać metodycznie i cierpliwie. Dokumentowanie każdego kroku – od zgłoszenia po odpowiedzi – może być pomocne w przypadku eskalacji sprawy.
Jak chronić swoje dane na przyszłość?
Usunięcie danych to jedno, ale równie ważne – a nawet ważniejsze – jest unikanie kolejnych przecieków prywatnych informacji. Warto zachować ostrożność i stosować dobre praktyki na co dzień.
Oto kilka wskazówek:
- Zastanów się zanim coś opublikujesz – raz wrzucona treść może krążyć w sieci latami.
- Regularnie przeglądaj ustawienia prywatności w mediach społecznościowych i serwisach online.
- Korzytaj z silnych haseł i unikaj rejestrowania się na podejrzanych stronach.
- Unikaj podawania numerów PESEL czy skanów dokumentów w internecie – chyba że masz absolutną pewność co do wiarygodności odbiorcy.
- Google Alert i podobne usługi mogą pomóc kontrolować swoją obecność w sieci, informując, gdy pojawi się nowe wzmianka o Tobie.
Czy da się całkowicie zniknąć z internetu?
Prawda jest taka, że całkowite zniknięcie z sieci jest trudne, a wręcz niemożliwe. Internet działa na zasadzie kopii, replikowania i archiwizacji danych. Jednak możliwe jest znaczące ograniczenie widoczności swoich danych i ich wpływu na życie osobiste oraz zawodowe.
Dzięki prawu do bycia zapomnianym możesz odzyskać kontrolę, zadbać o swoją reputację i uchronić się przed negatywnymi skutkami nadmiernej obecności w sieci. To nie tylko kwestia ochrony danych, ale przede wszystkim troski o swoją prywatność i godność w cyfrowym świecie.
Z tego względu warto poznać swoje prawa i aktywnie z nich korzystać. Im bardziej jesteśmy świadomi, tym lepiej potrafimy chronić to, co najważniejsze – siebie samych.
